سال خمسی اصطلاحی است که در فقه شیعه به مدت یک سالی اطلاق می‌شود که از زمان دریافت اولین درآمد سالانه آغاز شده و تا سال بعد در همان تاریخ ادامه می‌یابد. در این مدت، فرد موظف است خمس درآمد مازاد خود را محاسبه و پرداخت کند.
چرا سال خمسی؟
- دلیل نامگذاری: نام “خمسی” از کلمه خمس گرفته شده است که به معنای یک پنجم است. در پایان هر سال خمسی، فرد موظف است یک پنجم درآمد مازاد خود را به عنوان خمس بپردازد.
- هدف از تعیین سال خمسی: تعیین مدت مشخصی برای محاسبه و پرداخت خمس، به منظور جلوگیری از فراموشی و تأخیر در پرداخت آن است.
آغاز سال خمسی
- تفاوت در مشاغل مختلف: آغاز سال خمسی بسته به نوع درآمد متفاوت است. برای مثال:
- تاجران و کسبه: از زمان شروع به کار در سال جدید
- کارمندان: از زمان دریافت اولین حقوق در سال جدید
- کشاورزان: از زمان برداشت اولین محصول در سال جدید
- اهمیت تاریخ شروع: تاریخ شروع سال خمسی برای هر فرد مشخص و ثابت است و در سال‌های بعد نیز باید در همان تاریخ محاسبه انجام شود.
محاسبه خمس در سال خمسی
- مازاد درآمد: خمس تنها به مازاد درآمد سالانه تعلق می‌گیرد. هزینه‌های ضروری زندگی مانند خورد و خوراک، پوشاک، مسکن و… از درآمد کسر شده و خمس تنها به باقی‌مانده تعلق می‌گیرد.
- محاسبه یک پنجم: پس از تعیین مازاد درآمد، یک پنجم آن به عنوان خمس محاسبه می‌شود.
- پرداخت خمس: خمس باید به دست مرجع تقلید یا نماینده او پرداخت شود.
نکات مهم درباره سال خمسی
- تغییر سال خمسی: برخی فقها تغییر سال خمسی را با رعایت برخی شرایط جایز می‌دانند.
- قمری یا شمسی بودن: بیشتر فقها در محاسبه خمس تفاوتی بین سال قمری و شمسی قائل نیستند.
- سایر احکام: سال خمسی تنها به مازاد درآمد سالانه مربوط می‌شود و به سایر موارد وجوب خمس مانند غنائم جنگی و معادن تعلق نمی‌گیرد.
چرا پرداخت خمس مهم است؟
- تطهیر مال: پرداخت خمس باعث تطهیر مال و برکت در آن می‌شود.
- کمک به نیازمندان: خمس به دست آمده صرف امور خیریه و کمک به نیازمندان می‌شود.
- اجرای حکم خداوند: پرداخت خمس یکی از واجبات دینی است و ترک آن گناه محسوب می‌شود.
در مجموع، سال خمسی فرصتی است برای محاسبه و پرداخت خمس و تطهیر مال. با رعایت دقیق احکام مربوط به سال خمسی، می‌توانیم به وظیفه دینی خود عمل کرده و در کار خیر سهیم باشیم.
نظرات کاربران